Odpowiedzialność lekarza weterynarii za błąd to bardzo istotna kwestia dla wszystkich hodowców i posiadaczy zwierząt. Błędu mogą dopuścić się przecież nie tylko lekarze, którzy procesy lecznicze wdrażają w stosunku do ludzi, ale również – do zwierząt. Weterynarz może np. niewłaściwie zdiagnozować zwierzę, przepisać mu lekarstwa, które przyniosą więcej szkody niż pożytku, w błędny sposób przeprowadzić zabieg czy nawet zarazić zwierzę zakaźną chorobą. Podobnie jak w przypadku lekarzy leczących ludzi, weterynarze mogą ponieść odpowiedzialność dyscyplinarną, karną oraz oczywiście cywilną. Co można zrobić w sytuacji popełnienia błędu przez lekarza weterynarii i co należy wiedzieć o zasadach jego odpowiedzialności? O tym wszystkim w dzisiejszym artykule.
Odpowiedzialność cywilna lekarza weterynarii za błąd
Jeśli lekarz weterynarii nie wykona swojego zobowiązania lub wykona je w sposób niewłaściwy, naraża się na odpowiedzialność kontraktową. Na odpowiedzialność deliktową narazi się natomiast, gdy popełni czyn niedozwolony (delikt). W obu tych przypadkach odpowie na podstawie art. 415 Kodeksu Cywilnego, który to przepis normuje podstawową zasadę odpowiedzialności na podstawie winy sprawcy szkody. Na marginesie dodamy również, że może zachodzić zbieg odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej.
Zacznijmy jednak od początku – o jakim zobowiązaniu lekarza w przypadku błędu lekarsko-weterynaryjnego mówimy? Otóż, zobowiązanie powstaje, gdy klient kliniki weterynaryjnej zawiera umowę z lekarzem lub placówką, która danego lekarza zatrudnia. Mówiąc o „umowie” najczęściej mamy na myśli umowę ustną – nie ma to jednak znaczenia, ponieważ taka umowa również jak najbardziej uzasadnia ewentualną odpowiedzialność lekarza (podobnie jak sam fakt „przekazania” zwierzęcia do leczenia – ten pogląd znajduje odzwierciedlenie w utrwalonym orzecznictwie sądów). Przedmiotem tej umowy zwykle jest wykonanie pewnej usługi, np. zdiagnozowanie zwierzęcia, przeprowadzenie zabiegu itp. Tym samym, lekarz zobowiązuje się do jej wykonania, a klient – do zapłaty ceny. Lekarz nie zobowiązuje się co prawda do osiągnięcia konkretnego rezultatu, ale do dołożenia należytej staranności co procesu leczenia. Innymi słowy, powinien zrobić co w jego mocy, aby zwierzęciu pomóc, a przede wszystkim – nie narazić go na dalsze pogorszenie stanu zdrowia. Powinien postępować zgodnie z zasadami medycznej sztuki weterynaryjnej (wiedzy naukowej i własnych doświadczeń), a także Kodeksu Etyki Lekarza Weterynarii i odpowiednich przepisów prawa, m.in. ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych.
Jeśli lekarz nie wywiąże się z tego zobowiązania i dojdzie do szkody majątkowej lub niemajątkowej, a pomiędzy jego działaniem a szkodą zajdzie związek przyczynowo-skutkowy, grozić mu będzie odpowiedzialność kontraktowa. Mówiąc o „szkodzie” mamy na myśli faktyczną stratę, do której już doszło, jak również utratę potencjalnych korzyści (np. omyłkowa sterylizacja psa, którego właściciel przygotowywał do reprodukcji).
Innym rodzajem odpowiedzialności jest natomiast odpowiedzialność deliktowa lekarza weterynarii. Jak wspominałyśmy, ma ona związek z dokonaniem czynu niedozwolonego (deliktu). Zgodnie z obowiązującą definicją, deliktem jest działanie, ale również zaniechanie zabronione przez ustawę lub pozostające w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Elementem obligatoryjnym jest tu wina lekarza, czyli jego zachowanie, na podstawie którego można uznać, że działał w sposób nieprawidłowy i w związku z jego działaniem doszło do powstania szkody. Przykładem takiego deliktu może być np. nieudzielenie przez lekarza weterynarii pomocy lekarskiej zwierzęciu.
Odpowiedzialność dyscyplinarna lekarza weterynarii za błąd
Odpowiedzialność dyscyplinarna to innymi słowy, odpowiedzialność zawodowa lekarza weterynarii. Jej zasady uregulowane są w ustawie o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych. Znajdziemy je również częściowo w Kodeksie Etyki Lekarza Weterynarii i rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w sprawie postępowania dotyczącego odpowiedzialności zawodowej lekarzy weterynarii.
Klient, który niezadowolony jest z usługi lekarza weterynarii, może złożyć skargę z tytułu błędu w sztuce medycznej, dotyczącą postępowania danego lekarza. Skargę tę składa się we właściwej Izbie Lekarsko-Weterynaryjnej, które z niewielkimi wyjątkami orzekają w sprawach o błędy lekarzy weterynarii jako pierwsza instancja.
Pod warunkiem przyjęcia skargi przez rzecznika dyscyplinarnego, który jest oskarżycielem przed sądem I instancji, okręgowy sąd lekarsko-weterynaryjny przyjmie sprawę do rozpatrzenia. Tym samym orzeknie czy lekarz weterynarz zachował się w sposób zgodny z zasadami sztuki weterynaryjnej oraz obowiązującymi go zasadami etyki. Sąd musi dążyć do wszechstronnego zbadania istotnych okoliczności sprawy. Może w tym celu dopuszczać z urzędu wszystkie dowody, które uzna za konieczne do uzupełnienia materiału. Sąd może również wezwać i przesłuchać świadków, a w razie potrzeby – powoływać biegłych.
Jeśli lekarz zostanie uznany za winnego przed sądem dyscyplinarnym, mogą wobec niego zostać orzeczone kary takie jak: upomnienie, nagana czy zawieszenie prawa wykonywania zawodu lekarza weterynarii na okres od trzech miesięcy do trzech lat. Kara i stopień jej dolegliwości zależy oczywiście od przewinienia, którego dopuścił się lekarz oraz jego postawy, m.in. po popełnieniu błędu czy w trakcie postępowania przed sądem. Sąd lekarsko-weterynaryjny przy wymierzaniu kary bierze także uwagę stopień winy, naruszenie zasad etyki i deontologii zawodowej, sprzeczność z przepisami o wykonywaniu zawodu lekarza weterynarii i skutki czynu.
Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej toczy się niezależnie od postępowania karnego, jeśli dotyczy tego samego czynu. Może ono jednak zostać jednak zawieszone aż do czasu ukończenia postępowania karnego.
Odpowiedzialność karna lekarza weterynarii za błąd
Lekarz weterynarii może odpowiedzieć również karnie. Stanie się tak, gdy dojdzie do naruszenia zakazów wymienionych w art. 6 ustawy o ochronie zwierząt. Czyny penalizowane na mocy tego przepisu to m.in. przeprowadzanie wszelkich zabiegów mających na celu zmianę wyglądu zwierzęcia, które wykonywane są w celu innym niż ratowanie jego zdrowia lub życia, a w szczególności przycinanie psom uszu i ogonów (kopiowanie). Będzie to także wykonywanie zabiegów na zwierzętach w sposób sprzeczny z zasadami postępowania lekarsko-weterynaryjnego, bez zachowania ostrożności i w sposób, który sprawia zwierzęciu ból. Tego typu zachowania powzięte przez lekarza będą mogły zostać zakwalifikowane jako znęcanie się nad zwierzęciem. Tym samym, lekarz, który się ich dopuszcza, naraża się na karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.
Lekarz weterynarii popełnił błąd i potrzebujesz wsparcia prawnego?
Jeśli podejrzewasz, że lekarz weterynarii podczas leczenia Twoich zwierząt lub zwierzęcia mógł popełnić błąd – warto skonsultować się z prawnikiem. Straty, zarówno emocjonalne, jak i finansowe związane z nieudanym leczeniem lub nawet śmiercią zwierzęcia zwykle są wyraźnie odczuwalne dla właściciela i całkowicie zrozumiałe jest, że chciałby on, aby niekompetentny lekarz weterynarii poniósł odpowiedzialność.
Serdecznie zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią. Nie tylko piszemy o prawie weterynaryjnym, ale również zajmujemy się nim w praktyce, pomagając w sprawach m.in. na tle odpowiedzialności lekarzy weterynarii. Chętnie odpowiemy na Twoje pytania.
Joanna Lazer, adwokat
Małgorzata Hudziak, radca prawny
Kancelaria Lazer&Hudziak, Plac Konstytucji 5/19 00-657 Warszawa
Nr telefonu 604432333, 530291291, 536 007 001
Mail: kancelaria@lazer-hudziak.pl