Plany gotowości w kontekście chorób zakaźnych zwierząt

Dla zwalczania chorób zakaźnych wśród zwierząt szczególne znaczenie mają tzw. plany gotowości. Ich celem jest określenie działań, jakie powinny zostać podjęte w przypadku wystąpienia konkretnej choroby zakaźnej wśród zwierząt, w tym jakie środki, personel i sprzęt powinny zostać zaangażowane dla efektywnej likwidacji ogniska choroby. Sporządza się je dla obszaru powiatu, województwa lub kraju oraz podlegają one zatwierdzeniu przez Komisję Europejską. Efektem sporządzenia takiego planu ma być to, aby w razie wystąpienia choroby zakaźnej wśród zwierząt, odpowiednie organy, we współpracy z hodowcami i rolnikami, wiedziały, w jaki sposób postępować oraz aby postępowanie to było zestandaryzowane. Działanie w panice w takich sytuacjach z pewnością przyniosłoby więcej szkody niż pożytku, stąd zwyczajnie potrzebne są odpowiednie procedury.

Plany gotowości przewidziane są przez odpowiednie przepisy prawa, a ich realizacja odbywa się w ramach struktury administracji publicznej. Zaangażowana jest przede wszystkim Inspekcja Weterynaryjna, a także m.in. Minister ds. Rolnictwa, Rada Ministrów i Wojewodowie. Aby współpraca pomiędzy tymi organami w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych zwierząt przebiegała w sposób prawidłowy, wprowadzono obowiązek opracowywania planów gotowości dla chorób zwalczanych z urzędu.

Jeśli jesteś rolnikiem, hodowcą, prowadzisz działalność produkcyjną lub przetwórczą produktów pochodzenia zwierzęcego lub w jakikolwiek inny sposób dotyczą Cię regulacje prawa weterynaryjnego, warto, abyś miał świadomość istnienia i sposobu realizacji takich planów.

Co musi zawierać plan gotowości sporządzany w celu zapobiegania chorobom zakaźnym u zwierząt?

Art. 54 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt stanowi, że Powiatowy Lekarz Weterynarii, Wojewódzki Lekarz Weterynarii i Główny Lekarz Weterynarii, w zakresie swojej właściwości, przygotowują i aktualizują plany gotowości zwalczania poszczególnych chorób zakaźnych zwierząt. Przepis ten określa również, co musi zawierać taki plan. Są to elementy w szczególności takie jak:

wykaz aktów prawnych dotyczących zwalczania choroby zakaźnej zwierząt;
opis choroby zakaźnej zwierząt;
określenie sposobu i źródeł finansowania zwalczania choroby zakaźnej zwierząt;
określenie struktury i organizacji zespołów kryzysowych Powiatowego Lekarza Weterynarii, Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii i Głównego Lekarza Weterynarii;
określenie zadań dotyczących zwalczania choroby zakaźnej zwierząt oraz organów, jednostek organizacyjnych i innych podmiotów odpowiedzialnych za realizację tych zadań;
plany szkoleń pracowników Inspekcji Weterynaryjnej oraz innych jednostek i podmiotów, o których mowa w pkt 5;
opis sposobu i zakresu opracowania oraz przekazywania informacji.

Zwrot „w szczególności” użyty w art. 54 w.w. ustawy oznacza, że elementów planu gotowości może być oczywiście więcej. Będzie w to w dużej mierze zależało od specyfiki danej choroby zakaźnej. Plany muszą być również modyfikowane w taki sposób, aby pozostawały w zgodzie z aktualnie obowiązującymi przepisami.

Realizacja planów gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt

Dla skutecznej realizacji planów gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt niezbędna jest współpraca. Obowiązek współpracy spoczywa na organach administracji rządowej, jednostkach samorządu terytorialnego, Inspekcji Weterynaryjnej, jak również wszystkich podmiotach prowadzących działalność w zakresie wytwarzania, przetwarzania itp., produktów pochodzenia zwierzęcego – szczegółowo wymienia je art. 54 ust. 3 w.w. ustawy o ochronie zdrowia oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.

Działania w zakresie sporządzania, aktualizacji i realizacji planów gotowości Powiatowy Lekarz Weterynarii, Wojewódzki Lekarz Weterynarii i Główny Lekarz Weterynarii realizują odpowiednio przy pomocy powiatowego, wojewódzkiego i krajowego zespołu kryzysowego. W jego skład wchodzą m.in. pracownicy Inspekcji Weterynaryjnej, przedstawiciele organów administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego oraz inne niezbędne podmioty. Te inne „ podmioty, których udział jest niezbędny w zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt” to np. osoby, które prowadzą działalność związaną z uśmiercaniem lub transportem zwierząt, utylizacją produktów pochodzenia zwierzęcego czy dezynfekcją. Podmioty te muszą bez zbędnej zwłoki przekazywać organom weterynaryjnym informacje niezbędne do opracowywania i uaktualniania planów gotowości.

Za prawidłową obsługę merytoryczną, organizacyjno-prawną i techniczną tych zespołów, odpowiedzialny jest odpowiednio Powiatowy Lekarz Weterynarii, Wojewódzki Lekarz Weterynarii i Główny Lekarz Weterynarii. Główny Lekarz Weterynarii przedstawia do zatwierdzenia Komisji Europejskiej krajowe plany gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt oraz bez zbędnej zwłoki informuje Komisję Europejską o zmianach dokonanych w zatwierdzonych planach.

Jakich chorób zakaźnych zwierząt dotyczy obowiązek sporządzenia stosownego planu gotowości? Choroby te określa minister właściwy do spraw rolnictwa w drodze rozporządzenia. Przy określaniu, które choroby wymagają przygotowania takiego planu, minister kieruje się stopniem zaraźliwości choroby oraz potrzebą szybkiego i skutecznego likwidowania jej ognisk.

„Umowy na gotowość” przewidziane przez rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

W kontekście planów gotowości, warto wspomnieć również o tzw. umowach na gotowość. Przewidują je przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 maja 2004 roku. w sprawie zakresu i warunków współpracy organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów w tworzeniu planów gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt. Rozporządzenie to dotyczy zakresu i warunków współpracy organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego oraz podmiotów, których udział jest niezbędny w zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (o których to była już mowa powyżej). Współpraca ta dotyczyć ma tworzenia planów gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt i realizacji działań wynikających z tych planów wraz z udziałem w zespołach kryzysowych.

Nazwa tych umów pochodzi stąd, że podmioty te mają pozostawać „w gotowości” do powzięcia stosownych działań w razie wystąpienia choroby zakaźnej. Umowa taka może dotyczyć np. zobowiązania danego zakładu produkcyjnego do podjęcia działań powiązanych z likwidacją choroby zakaźnej zamiast swoich „standardowych” obszarów aktywności. Może to być również np. zobowiązanie podmiotu prywatnego do stosowania cen rynkowych.

Umowa taka nie może jednak rodzić zobowiązań po stronie Inspekcji Weterynaryjnej, ponieważ nie podejmuje ona działań faktycznych w celu usunięcia ogniska choroby. Nadzoruje je jedynie i rozstrzyga ich prawidłowość. Rolą Inspekcji Weterynaryjnej jest podejmowanie działań administracyjnych, kontrola zagrożeń związanych z chorobą zakaźną i nadzór nad likwidacją samego ogniska.

Potrzebujesz wsparcia na tle prawa weterynaryjnego lub żywnościowego?

Jak widzisz, regulacje prawa weterynaryjnego – te związane z planami gotowości, jak również wszystkie pozostałe – należą do skomplikowanych. Podobnie jest w przypadku mocno powiązanego z prawem weterynaryjnym prawem żywnościowym. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości dotyczące kwestii prawnych związanych m.in. z hodowlą zwierząt lub produktami pochodzenia zwierzęcego, zapraszamy Cię do kontaktu. Jesteśmy kancelarią, która współpracuje z hodowcami i rolnikami, pomagając im tym samym prowadzić działalność w zgodzie z wymogami prawa. Skorzystaj z obsługi prawnej przedsiębiorców w kancelarii Lazer & Hudziak. Zadzwoń lub napisz.